• به روزهای پایانی سال 1400 رسیدیم، ارزیابی شما از میزان تحقق ماموریت ها و فعالیت های شرکت ساخت در سال 1400 چیست؟

طبق برنامه ریزی های صورت گرفته به منظور توسعه شبکه حمل و نقل کشور در سالجاری به ویژه در بخش ریلی و آزادراهی پروژه هایی با پیشرفت فیزیکی بالاتر و موثر در روان سازی ترافیک در کریدورهای اصلی در اولویت قرار گرفتند.

در بخش توسعه شبکه ریلی خوشبختانه سال 1400 یکی از سال های درخشان در بخش ریلگذاری راه آهن محسوب می شود که با در نظر گرفتن متوسط ریلگذاری سالانه 200 کیلومتر و بهره برداری 170 کیلومتر در سال های گذشته، در این سال بیش از 450 کیلومتر مسیر جدید ریلگذاری شد که با اتمام عملیات تکمیلی آن امکان بهره برداری از این مسیرها در سال 1401فراهم خواهد شد.

یکی از نقاط قوت توسعه شبکه ریلی کشور تامین ریل مورد نیاز خطوط راه آهن در داخل کشور است که با توجه به تحریم ها اگر این امکان فراهم نمی شد توسعه شبکه ریلی کشور متوقف می شد. در حال حاضر با در نظر گرفتن توان اجرایی - فنی داخلی در صورت تامین اعتبار مورد نیاز ظرفیت تحویل سالانه 500 کیلومتر مسیر ریلی جدید وجود دارد.

در بخش آزادراهی نیز تکمیل 200 کیلومتر مسیر آزادراهی جدید در برنامه پیش بینی شده بود که در بخش اجرایی اقدامات مناسبی صورت گرفت و بخشی از این پروژه ها به پیشرفت فیزیکی بالای 95 درصد رسیده است. اما با توجه به کمبود اعتبار و سختی عملیات اجرایی در شرایط جوی نیمه دوم سال عملیات روسازی در بخشی از این پروژه ها باقی مانده است.

دو پروژه مهم آزادراهی کشور در سالجاری به بهره برداری رسید. آزادراه اراک- خرم آباد حدفاصل خرم آباد تا بروجرد به عنوان بخشی از کریدور شمال- جنوب کشور به طول 67 كيلومتر به بهره برداری رسید و با حذف گردنه های صعب العبور مسیر، علاوه بر افزایش ایمنی، زمان سفر را از 1.5 ساعت به 45 دقیقه کاهش می دهد.

افتتاح تونل البرز در منطقه دو آزادراه تهران- شمال به طول حدود6.5 كيلومتر به عنوان طولانی ترین تونل آزادراهی خاورمیانه یکی دیگر از مسیرهای افتتاح شده در سالجاری است و تمام تلاش ما این است که کل منطقه دو این آزادراه در سال 1401 آماده بهره برداری شود.

در بخش راه و بزرگراه حدود 6500 کیلومتر مسیر بزرگراهی در دست ساخت است که بیشتر آنها در محورهای شریانی کشور به صورت یک باند جديد در کنار مسیر موجود در حال ساخت است و این رقم باید به 36 هزار کیلومتر راه و بزرگراه در کشور برسد. در حال حاضر 20 هزار کیلومتر مسیر بزرگراهی موجود است و با در نظر گرفتن 2700 کیلومتر آزادراه در کشور باید حدود 14 هزار کیلومتر مسیر آزادراهی و بزگرراهی برای تکمیل شبکه راه های کشور احداث شود. در سال1400 تا کنون شاهد افتتاح حدود 670 کیلومتر راه و بزرگراه در سراسر کشور بودیم.

• مهمترین سیاست ها و راهبردهای اجرایی در حوزه زیرساخت های حمل و نقل در دولت سیزدهم از دیدگاه جنابعالی چیست؟

با شروع دولت سیزدهم و حضور مهندس قاسمی در مقام وزیر راه و شهرسازی طی جلساتی منظم برنامه هایی مدون برای سال 1401 و تا پایان دولت در نظر گرفته شد تا پروژه هایی که در سه حوزه راه، راه آهن و آزادراه دارای پیشرفت فیزیکی بالایی هستند یا تکمیل شدن آنها تاثیر بسزایی در ترافیک شبکه حمل و نقل کشور دارد در اولویت برنامه کاری قرار بگیرد.

در حال حاضر3300 کیلومتر مسیر ریلی در کشور در حال اجرا است که 1450 کیلومتر از آن در قالب 10 پروژه با پیشرفت فیزیکی بالاتر با توجه به سرمایه گذاری فراوانی که برای آن صورت گرفته است و اهمیتی که در شبکه حمل و نقل ریلی دارد در اولویت قرار دارد که تا پایان دولت تکمیل و به بهره برداری می رسد. اگر این اقدام صورت گیرد نزدیک به 1.5 تا 2 برابر متوسط ساخت سالانه ریل در کشور خواهد بود که اقدام قابل توجهی است.

از طرفی 2 هزار و 220 کیلومتر پروژه ریلی جدیددر شبكه در نظر گرفته شده است که با توجه به اهمیت آن در شبکه ریلی داخلی و بین المللی در برنامه کاری قرار می گیرند. این مسیرها عموما در راستای تکمیل کریدور ریلی شمال- جنوب، اتصال مرکز کشور به بنادر مهم جنوبی و ایجاد یک مسیر ارزان، ایمن و کوتاه برای ترانزیت بین المللی بار و مسافر از داخل ایران طراحی شده است. این مسیرها راه آهن کشور را به شبکه ریلی بین المللی اتصال می دهد یا در تکمیل شبکه داخلی بسیار با اهمیت است.

راه آهن رشت- آستارا با هدف تکمیل کریدور شمال- جنوب و اتصال به کشور روسیه و منطقه قفقاز، راه آهن چابهار- زاهدان و بعد اتصال آن به بیرجند و مشهد که کریدور ریلی ایران را به آسیای میانه متصل می کند و برای تکمیل کریدور ریلی شمال-جنوب در شرق کشور موثر است، راه آهن اهواز- اصفهان که اتصال بندر امام خمینی با ظرفیت بالای تخليه و بارگيري به مرکز کشور را فراهم می کند و راه آهن شیراز- بوشهر برای اتصال به بنادر جنوبی کشور نمونه این پروژه ها است.

این ابر پروژه ها نیازمند اعتبار سنگيني است که امیدواریم با استفاده از روش های دیگر تامین اعتبار این ابر پروژه های ملی- ریلی کشور را فعال کنیم و با تکمیل شبکه ریلی کشور مد حمل و نقل را به سمت ریل و ایجاد یک مسیر مناسب برای حمل و نقل ایمن تر و به صرفه تر تغییر دهیم.

• در حوزه آزادراهی چطور؟

در حال حاضر 1050 کیلومتر مسیر آزادراهی در دست احداث است و در مقایسه با 2760 کیلومتر آزادراه موجود در کشور رقم قابل توجهی است، یعنی رقمی معادل 40 درصد آزادراه های موجود در کشور، مسیر جدید در حال ساخت است که نشان از عزم دولت برای توسعه شبکه آزادراهی کشور دارد. همچنین 1300 کیلومتر مسیر آزادراهی آماده سرمایه گذاری و 1880 کیلومتر نیز در مرحله مطالعه است.

طبق سیاست و برنامه تدوین شده مقرر است حداقل 700 کیلومتر از این مسیرها تا پایان دولت تکمیل و به بهره برداری برسد. متوسط ساخت آزادراه در کشور 80 کیلومتر در سال است و اگر بتوانیم این میزان از آزادراه را تا پایان دولت تکمیل و در دسترس هموطنان قرار دهیم بيش از 2 برابر متوسط سالانه ساخت در کشور احداث آزادراه صورت گرفته است که تاثیر بسیار بالایی در شبکه حمل ونقل کشور خواهد داشت.

این نکته قابل ذکر است که یکی از نیازهای اصلی کشور احداث 10 هزار کیلومتر شبکه آزادراهی است که نیازمند همکاری بخش خصوصی برای رسیدن به این هدف هستیم و در حال حاضر این برنامه از طریق پیشنهاد بسته های تشویقی برای جذب سرمایه گذاران از طریق مجلس شورای اسلامی در حال پیگیری است.

• مهمترین برنامه های اجرایی و عملیاتی حوزه زیرساخت های حمل و نقل در سال 1401 را بیان بفرمایید

در سالجاری توجه به مناطق محروم، تکمیل پروژه ها با پیشرفت فیزیکی بالا و رفع گلوگاه های ترافیکی در اولویت قرار دارد.

در حال حاضر 43 هزار میلیارد تومان قرارداد ساخت آزادراه، بزرگراه و راه آهن درکشور داریم که ارزش روز آنها معادل 120 هزار میلیارد تومان است. از طرفی تعهدات ما در موافقت نامه ها برای تکمیل شبکه حمل و نقل نیز بالای 200 هزار میلیارد تومان است که نیازمند اولویت بندی در اجرا است برنامه به نحوی تدوین شده است که با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشودر در تامین منابع مورد نیاز هرچه سریعتر به سرانجام برسد.

• برای تحقق شعارهای شفافیت،کارآمدی و عدالت خواهی در مجموعه شرکت ساخت بر چه موضوعاتی متمرکز خواهید شد و چه اقداماتی در دستور کار دارید؟

ایجاد و توسعه سامانه‌های الکترونیکی در بخش‌ها و معاونت‌های مختلف به منظور کاهش مراجعات حضوری مراجعين، پیمانکاران و مشاورین و همچنین راه اندازی سیستم های یکپارچه اطلاعاتی در هر سطح از شرکت موجب شده است تا تمامی اقدامات به صورت شفاف و بدون فیلتر در دسترس قرار گیرد و همچنین ضریب خطاهای انسانی و مشکلاتی از قبیل کاغذبازی اداری، مفقود شدن مدارک و ... حذف یا بسیار کاهش یابد.

راه اندازی سامانه مدیریت و کنترل پروژه، سامانه الکترونیکی ارسال و دریافت مستندات پروژه ها، سامانه حقوقی، قوانین و مقررات، سامانه یکپارچه نقشه ها و اطلاعات مکانی و همچنین برگزاری مناقصات، مزایدات و خریدها در بستر سامانه تدارکات دولت الکترونیک بخشی از این تمهیدات است. همچنین در بخش پاسخگویی علاوه بر آمادگی اینجانب برای استماع و پیگیری مشکلات مراجعان، میزهای خدمت در تمامی حوزه ها پاسخگوی مشکلات و سوالات مراجعان است.

• درحوزه کارآمدی چطور؟

در حوزه کارآمدی پروژه ها قطعاً پروژه های مهم و اثربخش توسط دولت مشخص و به ما ابلاغ می شود و اولویت بندی اجرای آن نیز در وزارت راه و شهرسازی و معاونت برنامه ریزی وزیر راه و شهرسازی صورت می گیرد. همچنین پروژه های مهم و اولویت دار در سفرهای استانی رییس جمهور مشخص می شود که کار بسیار مهمی است و خوشبختانه در همین سفرها تعهدات مالی برای تکمیل پروژه های مهم و اولویت دار در هر استانی به صورت نقد در حال انجام است که با این اقدام مهم ما نیز پروژه ها را در زمان مشخص تحویل خواهیم داد.

در حوزه کارآمدی اجرای پروژه ها نیز اولویت بندی پروژه ها با نیازسنجی در هر استان، تامین مالی و اجرای به موقع، شاخص های کارآمدی در این بخش است که هماهنگی تمامی بخش ها در کنار تمرکز فنی و اجرایی در احداث پروژه ها این روند را تسریع می کند.

پیشنهاد شما در این حوزه چیست؟

با توجه به نقش تاریخی ایران به عنوان پل حمل و نقلی شرق و غرب دنیا لازم است شبکه هایی که تعریف می شود دارای سه فاکتور مهم ارزانی، ایمنی و روانی باشد. اتصال به شبکه های بین المللی بدون توجه به این سه عامل کارکردی نخواهد داشت. باید این یکنواختی در طول تمام شبکه ها ایجاد شود که برای همین منظور لازم است بر روی چند شبکه حمل و نقلی اصلی و مهم کشور متمرکز شویم و گلوگاه های مسیر را برطرف کنیم.

این امر نیازمند تهیه و تصویب طرح جامع حمل و نقل است تا پروژه های مهم در این مسیر مشخص و تمهیدات لازم برای تکمیل هرچه سریعتر آن اندیشیده و اجرایی شود. طرح جامع حمل و نقل باید به تایید کلیه ارکان اجرایی، سیاست گذار و برنامه ریز برسد تا منابع محدود به صورت کاملا کارآمد در پروژه ها تزریق شود.

• برای برطرف کردن موانع اجرایی در پروژه های راهسازی و بخش های اداری چه برنامه هایی را در دستور کار دارید؟

یکی از برنامه های دولت در پي تاکید مقام معظم رهبری بر موضوع، مانع زدایی و شناسایی نقاط قوت و ضعف در راستای روان سازی سیستم اداری است.

در حوزه احداث زیرساخت های حمل و نقل رفع موانع حین اجرا با مطالعات دقیق و کامل، تملک اراضی اجرای پروژه پیش از شروع عملیات از طریق تهاتر املاک وزارتخانه برای تامین مالی پروژه ها در صورت مصوب شدن در مجلس شورای اسلامی و استفاده از سیستم های تهاتر برای پرداخت طلب پیمانکاران بخشی از اقدامات است.

همه تلاش ما این است که در راستای اهداف دولت با شفاف سازی سیستم اداری و مالی موانع را از سر راه برداشته تا اگر در محلی گلوگاه های فساد وجود دارد حذف شود و عملیات اجرایی پروژه ها طبق برنامه زمان بندی شده پیش رود.

• در راستای تامین منابع مورد نیاز احداث پروژه ها از سایر محل ها در سال  1401 چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟

شرکت مادر تخصصی ساخت وتوسعه زیربناهای حمل و نقل کشور با توجه به وظایف و تعهداتش درآمدی ندارد و تمام منابع مالی مورد نیاز از سوی سازمان برنامه و بودجه تامین می شود. از یک طرف محدودیت منابع اعتباری و افزایش مستمر هزینه های اجرایی، از سویی دیگر تعدد پروژه های راهسازی روند اجرای کار را با مشکل مواجه کرده است. شرکت ساخت به قیمت روز حداقل 120 هزار میلیارد تومان قرارداد دارد که اگر متوسط پرداخت ها سالی 15 هزار میلیارد تومان هم باشد، به طورمتوسط زمان اجرای پرژه ها 8 الي10 سال به طول می انجامد. پس زمان طولانی اجرای پروژه ها رابطه مستقیم با کمبود منابع مالی دارد.

به منظور رفع این موانع در بودجه سالجاری تهاترهای موجود در قانون بودجه 1401 مثل تسهیلات بانکی در قالب ماده 56 قانون اساسی در نظر گرفته شده است. در حال حاضر 98 پروژه در مرحله مکاتبات با بانک و سازمان برنامه برای استفاده از ظرفيت قانون ماده 56 قرار دارد تا منابع مالی مورد نیاز از بانک ها به صورت تسهیلات دریافت شود.

یکی دیگر از این روش ها استفاده از ظرفیت های تهاتر نفت است كه برای اجرای ابر پروژه های راهسازی به ویژه ریلی نیز یکی دیگر از روش های تامین مالی پروژه ها است.

امسال هم تهاتر ملکی از سوی وزیر راه و شهرسازی پیگیری شده است که امیدواریم در مجلس به تصویب برسد تا بتوانیم از املاک و زمین های دولت که در اختیار وزارت راه و شهرسازی برای تامین مالی پروژه ها استفاده کنیم که اگر محقق شود ظرفیت بزرگی است.

تشکیل صندوق توسعه حمل و نقل هم یکی دیگر از این موارد است که در دریافت تسهیلات و تهاتر برای تکمیل پروژه های حمل و نقلی بسیار کارآمد است.

برنامه ای برای بهره مندی از اوراق مشارکت و عرضه آن در پروژه های راهسازی دارید؟

اوراق مشارکت و اسناد خزانه اسلامی در قانون سقف معین و ثابتی دارد و در صورتی که سازمان برنامه و بودجه این ظرفیت را به ویژه در بخش آزادراهی برای پروژه ها در نظر بگیرد این هم یکی از راهکارهای مناسب تامین منابع است.

در سال 1401 سفرهایی به کشورهای همسایه از جمله ارمنستان، عراق و آذربایجان داشتید، این سفرها با چه هدفی انجام شد و دورنمای شما از توسعه کریدورهای بین المللی چیست؟

یکی از اولویت های این دولت تعاملات هرچه بيشتر با کشورهای همسایه به ویژه در حوزه حمل و نقل است. این سفرها در راستای افزايش تعامل و برقراری ارتباط بیشتر با کشورهای همسایه و همکاری در توسعه زیرساخت های حمل و نقلی صورت گرفته است. در مورد کشور عراق هدف ما اتصال شبکه ریلی به این کشور از طریق شلمچه است که 35 کیلومتر مسیر در کشور عراق برای اتصال باقی مانده است تا یک مسیر حمل و نقلی مطمئن و ارزان برای دو کشور ایران و عراق و در ادامه کشورهای شمالی و غربی همسایه عراق فراهم شود .

هدف از سفر به کشور آذربایجان افزایش ظرفیت حمل و نقلی جاده ای وگسترش شبکه ریلی بین دو کشور است. احداث پل آستاراچای با هدف افزايش ظرفيت ترانزیت میان دو کشور در موازات پل ریلی موجود به تازگی آغاز شده است که توسعه همه جانبه ترانزيت در منطقه را به همراه دارد. در مرز دو کشور نیز یک بارانداز ریلی در داخل ايران احداث شده است كه ترانزيت ريلي را از كشورهاي شمالي و قفقاز به داخل كشور انجام مي دهد و علاوه بر آن در حال حاضر تلاش ما این است که با اتصال به راه آهن رشت- کاسپین از ظرفیت های بالای حمل و نقلی این مسیر ریلی بهره مند شویم.

یکی از مسیرهای مهم بین المللی ما در کریدور شمال- جنوب از استان آذربایجان شرقی به مرز نوردوز و کشور ارمنستان است که هم در اتصال به کشور ارمنستان مهم است و هم مسیری موازی برای اتصال به کشور گرجستان و منطقه قفقاز است. ما در حال افزايش ظرفيت هاي حمل و  نقلي در مسيرهاي منتهي به اين مسير نيز هستيم

تامین قیر و سیمان یکی از بخش های حیاتی و مهم احداث پروژه های شرکت ساخت است. چه راهکارهایی برای تسهیل این امر در سال جدید در نظر گرفته شده است؟

خوشبختانه در سال 1400 با تصویب مجلس شورای اسلامی تامین قیر برای پروژه ها صورت گرفت كه امكان خوب و مناسبي تکمیل هرچه سریع تر پروژه هاي راهسازي بود. تنها مشکل ما تامین آن در نیمه دوم سال بود که شرایط جوی برای اجرای آسفالت و روسازی مناسب نیست.

امیدواریم در قانون بودجه سال 1401 هم این شرایط وجود داشته باشد تا ما منتظر تامین اعتبار و به ویژه نقدینگی برای تهیه قیر که از اصلی ترین مصالح احداث جاده است نباشیم و قیر با همان شرایط توافقی بین وزارت راه وشهرسازی و وزارت نفت در اختیار ما قرار گیرد. در بخش روسازی 60 درصد هزینه ها مربوط به قیر است و این اقدام اتمام روسازی و در نتیجه بهره برداری از پروژه را تسریع مي بخشد.

و صحبت آخر شما؟

در حال حاضر تمامی زیرساخت های حمل و نقل کشور از مرحله طراحی تا اجرا و نظارت با استفاده از توان  مهندسي، بومی و داخلی احداث می شود که نشان دهنده ارتقا توان فنی و مهندسی در کشور است.

پیمانکاران و مشاوران تمام تلاش خود را كرده اند تا پروژه های راهسازی با رکود و توقف مواجه نشود و ما هم در قبال اين تلاش خود را برای تامین اعتبار مورد نیاز به ویژه به صورت نقدی به کار گرفته تا از محل سایر منابع نیز بتوانیم بخشی از مطالبات پیمانکاران را پرداخت کنیم.

خوشبختانه در مدت اخیر تمام تعهدات دولت در سفرهای استانی به صورت نقدی در اختیار پروژه ها قرار گرفته است که امیدواریم تا پایان سال تمامی تعهدات در حوزه زیرساخت ها محقق شود.

امیدوارم در سال جدید با تأمین منابع مالی، روند اجرایی پروژه های عمرانی سرعتی بیشتر گرفته تا بتوانیم خدمت مضاعفی به هموطنان عزیز کرده باشیم.

در اینجا لازم است از تلاش جهادی پیمانکاران و مشاوران که در شرایط ویژه اقتصادی همچنان در کنار ما هستند و اجازه نمی دهند پروژه های عمرانی با رکورد مواجه شود، قدردانی کنم. همچنین از همه همکاران خودم در بخش های ستادی و نظارتی که تلاش های آنان باعث  افزايش رشد و توسعه زیرساخت های حمل ونقل می شود صمیمانه تشکر کرده و برای همه عزیزانی که در بخش های زیرساخت های حمل ونقل صادقانه زحمت می کشند سالی پر از خیر و برکت همراه با سلامتی آرزو می کنم.